Mecâle Çözüm Mecelle'de

       

    Yaşamak ... Ne mes'uliyetli kelime. Rastgele söylense de alelâde icrâ edilecek gibi değil. Müfîd(faydalı) ve muzır (zararlı) arasını tefrik (ayırt) ederek,ince ince işlenmiş bir kilim misâli yaşamak. Her bir nakışında "Def'i mefâsıd celb-ı menâfiden evlâdır" yazmalı desek,güzel demiş oluruz. O halde iyice açalım bu cümleyi,ne mânâ imiş,nereden hurûç etmiş (çıkmış). Hatta iyice derinine inelim,zahirî ve batinî mânâsı nedir ? 

         Osmanlı'nın son dönemlerinde ,1869-1876  yılları arasında,Ahmet Cevdet Paşa'nın imametinde (önderliğinde) Mecelle Kanunu denilen kanunlar belirlenmiştir. 30. Maddesi de ,mâlumunuz "Def'i mefâsıd celb-ı menâfiden evlâdır" cümle-i muhteşemidir. 

         Ne mânâdır bu kâide? diye sorulursa -ki zaten merakımıza bu yazıya geldik bi zahmet soralım- cevâben; fâsıd , bozuk,kullanılmaması icâb edecek,fayda veremeyecek bir şeyi, elimizin altında tutmaktansa,ondan istifade etmeye çalışmaktansa , onu def'etmek daha evlâdır,önceliklidir,demektir. 

         İstanbul'da öğrencilik yaptığım esnada , kaldığım üniversitede, isrâfa çok dikkat etmemiz nasihat edilirdi. Biz de bunun te'sirini abartmış olacağız ki ,yırtılan , bir mekânı silmeye mecali kalmamış ve "Allah'ın adını verdim beni at " diye feryâd eden bezleri dahî atamazdık. O vakit,çok kıymetli bir hocamız,bu kâideyi öğretmişti bize ve o günden sonra eceli gelen bezlerin ve daha nice eşyanın, amel defterinin kapanmasına yardımcı olduk :)))) Atılacak şeyleri ,kullanmaya zorlamadık. Mesela bir bulaşık süngeri,bir çeksil haddinden fazla kullanılırsa,bakteri toplar ve temizlemek yerine ,temizleyememeye sebep olur. Ya da ufacık kısmı kırılan bir tabak,bardak kullanılmaya devam edilirse,kullananı yaralaması yüksek bir ihtimaldir. Zararı muhtemel ne varsa,ondan kurtulmalı ve onu kullanmak derdinde olunmamalıdır,demekir bu kaide.

       İmdi derince bir düşünelim; fâsıd,zararlı şeyler ,sadece câmit (canlı olmayan) varlıklar mıdır? 

       Bence hayır.

       Çünkü bazen bir insanın verdiği zararı,tüm cemâdât (cansız şeyler) bir araya gelse veremez. Öyleyse mefâsıddan(yararı olmayan,bozuklardan) kurtulurken canlı-cansız ayırımı yapmamalı,eli korkak alıştırmamalı, diye not düşelim.

        Mesela,toksik insan diye bir tabir vardır, ,duydunuz mu hiç? Bir çöpten,atıktan farksızdır. Devamlı kendi keyfini düşünür ve bunu yaparken sizinkini mahveder. Gereksiz kavgalar,tat kaçıran diyalogların baş kahramanlarıdır onlar. Onları iyi hissettirmek zordur. Evreni hediye etsen memnun olmazlar. Minnet duymak gibi güzel bir huy ya benliğinde mevcud değildir ya da yok denecek kadar azdır. Onlarla yaşamak zordur,huzurlu yaşamak ise imkansıza yakındır. Bahsettiğim huylar,bir kişilik bozukluğu belirtisidir. Herkeste az çok bulunan negatif özellikler kadar masum vasıflardan bahsetmedim farkettiyseniz. Gerçi farketmek de yetmiyor her zaman. Farketmenin yetemediği yerde de ,mevzu bahis kaideyi devreye sokabiliriz. Onları , hayatımızdan , olabildiğince def edebiliriz. Şöyle dönütler de alıyorum "Ama ben de ona sırtımı dönersem.kim destekçisi olacak? Nasıl iyi hissedecek? Belki onun yanında kalırsam bir faydam dokunur. Onu üzemem". Ben de diyorum ki "Bu insanın tedavi alması lazım ve ona bu desteği sen veremezsin. Hayatında tutma mecburiyetin yok. İstediğin kadar onun yanında kal ve destekçi olmak iste,bu işe yaramaz. Çünkü bahsini ettiğimiz insanın bilinçaltında bir yerlede ,kendi ile halledemediği şeyler,yüzeysel bir yardım ile iyileşemeyeceği gibi sadece seni yıpratır. Çünkü bu insan ancak seni mutsuz ettiğinde hırsını atmış olacaktır ve bu da aynı anda huzurlu olmanıza engel teşkil eder. Tıpkı tahdirevalli gibi. " İşte dostlarım,vaziyet böyle olunca.mefâsıdı defi, muhatablarımız için de gerekebiliyor. Eğer mefâsıd bizsek, istenmediğimiz hayatlardan da edebimizle çıkmamız gerektiğini kabullenmeye başlasak iyi olur.

           Bir kaide ile,binbir tefekkürlere daldık,yeni kararlar aldık dostlarım. Yazdım , okudunuz. İfade etmeye çalıştım fakat bilmiyorum,bu söylediklerime sizler ne dersiniz? Lakin şu karar ile ortada buluşabiliriz; mefâsıdı defide ,acele lazımdır. Hayatın her anı çokça kıymetliyken,bu söyleştiklerimiz,geciktirilecek şeyler değil. O halde hepimize kolay gelsin. Atıklardan kurtulmayı başardığımız ferah ve sıhhatli günlerimiz olsun. 

Selametle.          

#Hanımağa